Giải thích truy thu thuế là gì và cách tính truy thu

Truy thu thuế là gì? Tìm hiểu khái niệm, nguyên nhân bị truy thu thuế, cách tính và giải pháp phòng tránh truy thu hiệu quả theo quy định mới nhất. Cùng luật pháp tìm hiểu qua bài viết dưới đây để rõ nhé.

Truy thu thuế là gì?

Truy thu thuế là hành động của cơ quan thuế yêu cầu người nộp thuế phải nộp bổ sung phần thuế thiếu, sai, khai không đúng thực tế hoặc có dấu hiệu trốn thuế, gian lận thuế trong các kỳ trước đó. Hành động này thường được tiến hành sau các đợt thanh tra, kiểm tra thuế định kỳ hoặc đột xuất.

Đây là một trong những biện pháp quan trọng giúp cơ quan nhà nước bảo đảm ngân sách, đồng thời ngăn chặn tình trạng lách luật, kê khai không trung thực trong lĩnh vực thuế.

Việc truy thu không chỉ áp dụng cho doanh nghiệp mà còn áp dụng đối với cá nhân, hộ kinh doanh, tổ chức phi lợi nhuận nếu có phát sinh nghĩa vụ thuế chưa được thực hiện đúng theo quy định.

Các trường hợp dẫn đến truy thu thuế là gì?

Truy thu thuế có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, cụ thể:

•  Kê khai thiếu doanh thu, chi phí sai lệch: Doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh khai báo doanh thu thấp hơn thực tế, ghi nhận sai chi phí, dẫn đến số thuế nộp ít hơn nghĩa vụ thực tế. Đây là hành vi phổ biến và dễ dẫn đến truy thu.
• Không kê khai hoặc chậm kê khai thuế: Nhiều trường hợp người nộp thuế không nộp tờ khai đúng thời hạn hoặc quên nghĩa vụ kê khai, khiến cơ quan thuế phát hiện và ra quyết định truy thu.
• Sử dụng hóa đơn không hợp pháp: Việc mua bán hóa đơn bất hợp pháp, xuất khống hóa đơn hoặc sử dụng hóa đơn giả để hợp thức hóa chi phí là vi phạm nghiêm trọng, thường dẫn đến cả truy thu thuế và xử phạt hành chính nặng.
•  Gian lận, trốn thuế: Hành vi cố tình giấu doanh thu, không xuất hóa đơn, không khai báo hoạt động kinh doanh hoặc sử dụng chiêu trò lách luật thuế đều bị truy thu và xử lý theo pháp luật.
• Cơ quan thuế kiểm tra, thanh tra phát hiện: Căn cứ theo dữ liệu quản lý, báo cáo tài chính, hóa đơn đầu vào – đầu ra, nếu phát hiện sai lệch, cơ quan thuế có quyền yêu cầu truy thu phần thuế chưa được nộp đúng.

Cách tính truy thu thuế

Việc tính truy thu được cơ quan thuế căn cứ vào các hồ sơ kế toán, sổ sách, hóa đơn, chứng từ,… để xác định số thuế thực tế phải nộp. Nếu có chênh lệch giữa số đã nộp và số phải nộp, thì phần chênh lệch đó là số tiền bị truy thu.

Công thức chung:

Số tiền bị truy thu = Số thuế thực tế phải nộp – Số đã nộp (nếu có)

Ngoài ra, doanh nghiệp hoặc cá nhân còn phải nộp tiền phạt chậm nộp và tiền phạt hành chính nếu vi phạm:

• Phạt chậm nộp: Tính theo lãi suất 0,03%/ngày trên số tiền chậm nộp.

• Phạt hành chính: Có thể từ 10% – 20% hoặc cao hơn nếu xác định có dấu hiệu gian lận, trốn thuế.

Thời hiệu truy thu thuế là bao lâu?

Theo quy định tại Luật Quản lý thuế 2019, thời hiệu truy thu thuế được quy định rõ ràng:

• 10 năm: Trường hợp người nộp thuế có sai sót không cố ý như nhầm lẫn, kê khai thiếu nhưng không gian lận.

• 20 năm: Trường hợp có dấu hiệu trốn thuế, gian lận thuế, làm giả hồ sơ.

Việc nắm rõ thời hiệu truy thu giúp doanh nghiệp chủ động kiểm tra và lưu trữ chứng từ hợp lý để phòng tránh rủi ro sau này.

Hậu quả nếu bị truy thu thuế là gì?

Bị truy thu thuế không chỉ khiến doanh nghiệp mất đi một khoản tiền lớn, mà còn kéo theo nhiều hậu quả khác như:

• Ảnh hưởng uy tín doanh nghiệp, đặc biệt nếu thông tin truy thu bị công bố công khai.

• Tăng chi phí hoạt động bất ngờ, ảnh hưởng đến dòng tiền.

• Có thể bị xử lý hình sự nếu hành vi trốn thuế, gian lận nghiêm trọng.

• Gây áp lực trong việc giải trình và chuẩn bị hồ sơ trong các kỳ thanh tra sau.

Làm gì để tránh bị truy thu thuế?

Để hạn chế tối đa nguy cơ bị truy thu thuế, các cá nhân và tổ chức nên tuân thủ các nguyên tắc sau:

Xem thêm: Hướng dẫn chi tiết thủ tục thông quan hàng hóa từ A-Z

Xem thêm: Tài sản lưu động là gì và vai trò của nó trong kinh doanh

• Kê khai trung thực, đầy đủ: Luôn đảm bảo việc khai báo doanh thu, chi phí, hóa đơn,… một cách chính xác, đúng quy định.
• Lưu trữ hồ sơ, chứng từ đầy đủ: Chứng từ kế toán, hợp đồng, hóa đơn phải được lưu giữ ít nhất 10 năm để phục vụ việc kiểm tra, đối chiếu.
• Sử dụng phần mềm kế toán uy tín: Phần mềm hỗ trợ tránh sai sót trong tính toán, đối chiếu và lưu trữ dữ liệu ổn định, khoa học.
• Thường xuyên cập nhật chính sách thuế mới: Chính sách thuế thay đổi thường xuyên, doanh nghiệp cần theo dõi để điều chỉnh hoạt động cho phù hợp.
• Hợp tác tích cực với cơ quan thuế: Khi có thanh tra hoặc kiểm tra, cần chủ động cung cấp thông tin và giải trình rõ ràng, minh bạch.

Hy vọng rằng với các thông tin mà chúng tôi chia sẻ trên đây thì bạn đọc đã nắm được truy thu thuế là gì rồi nhé.